İşlemci Nedir? İşlemcinin Görevi ve Önbellek (L1, L2, L3) Değerleri Nedir?

Bilgisayarın en önemli bileşenlerinden biri işlemci (CPU – Central Processing Unit)’dir. İşlemci, bilgisayarın beynidir ve tüm hesaplama işlemlerini gerçekleştirir. Programların çalışması, verilerin işlenmesi, komutların yürütülmesi gibi temel görevlerin tamamı işlemci üzerinden yapılır. Kısacası işlemci, sistemin performansını doğrudan etkileyen en kritik donanım bileşenidir.

İşlemci Ne İşe Yarar?

Bir bilgisayarda, kullanıcıdan veya yazılımlardan gelen tüm komutlar işlemci tarafından yorumlanır ve uygulanır. Örneğin bir dosyayı açmak, bir oyun oynamak, internet sayfasını görüntülemek veya bir programı çalıştırmak gibi işlemler hep işlemci gücü sayesinde olur.
İşlemci, aritmetik ve mantıksal işlemleri (ALU) ile yapar ve sonuçları geçici veya kalıcı belleklere gönderir. Aynı zamanda, bilgisayardaki diğer bileşenler (RAM, ekran kartı, depolama birimi) arasındaki veri akışını da kontrol eder.
Bir işlemcinin performansını belirleyen temel faktörler; çekirdek sayısı, saat hızı (GHz), önbellek miktarı ve üretim teknolojisi(ör: 10nm) gibi unsurlardır.
Üretim teknolojisi düştükçe teknolojisi artar. Örneğin 14nm teknolojisi 6nm teknolojisinden düşüktür. 14nm<6nm

İşlemcinin Görevi Nedir?

İşlemcinin temel görevi, veri işlemek, komutları yürütmek ve sonuç üretmektir.
Bu görevleri yerine getirirken işlemci üç ana adımda çalışır:

1. Fetch (Getir): Bellekten veya yazılımdan komutları alır.

2. Decode (Çözümle): Komutun ne anlama geldiğini çözer.

3. Execute (Uygula): Komutu uygular ve sonucu belleğe yazar.

Bu süreç her saniye milyonlarca kez tekrarlandığı için, işlemcinin hızı ve verimliliği sistem performansı açısından büyük önem taşır.

İşlemci Önbelleği (Cache) Nedir?

İşlemci önbelleği, sık kullanılan verilerin RAM’den daha hızlı bir şekilde işlenmesini sağlayan yüksek hızlı hafızadır. RAM belleğe kıyasla çok daha hızlı çalışır ve işlemcinin gecikme süresini azaltır.
İşlemci içindeki önbellek genellikle üç seviyeden oluşur: L1, L2 ve L3 önbellek.

🔹 L1 Önbellek (Level 1)

L1 önbellek, işlemci çekirdeğine en yakın olan ve en hızlı çalışan önbellektir. Her çekirdeğin kendine ait L1 belleği bulunur. Boyutu genellikle 32 KB – 128 KB arasındadır. Komut ve veri önbelleği olarak ikiye ayrılır (Instruction Cache ve Data Cache).

🔹 L2 Önbellek (Level 2)

L2 önbellek, L1’e göre biraz daha yavaştır ama kapasitesi daha büyüktür (256 KB – 1 MB). Bazı işlemcilerde her çekirdeğin kendi L2 önbelleği varken, bazı modellerde çekirdekler arası paylaşılır. L2, L1’in destekçisi olarak görev yapar ve veri akışını hızlandırır.

🔹 L3 Önbellek (Level 3)

L3 önbellek, genellikle işlemcideki tüm çekirdekler tarafından ortak kullanılır. Kapasitesi birkaç megabayt (4 MB – 64 MB) arasında olabilir. L3, daha büyük veri kümelerini depolayarak RAM erişimini minimuma indirir ve çok çekirdekli işlemlerde verimliliği artırır.

Kısaca,

Bir işlemcinin performansını sadece çekirdek sayısı değil, önbellek (L1, L2, L3) büyüklüğü ve hızı da etkiler. Daha büyük ve hızlı önbelleğe sahip işlemciler, özellikle çoklu görevlerde (multitasking), oyunlarda ve profesyonel uygulamalarda çok daha yüksek performans sunar.
Bu nedenle işlemci seçerken, sadece GHz değerine değil; önbellek kapasitesine de dikkat etmek gerekir.
Bana sorasanız Frekans değeride beni çok ilgilendirmez. birincisi önbelleği ikinci teknolojisidir. Günümüz işlemleri için 12mb önbellek yeterlidir fakat ileriye dönük değildir. ileriye dönük bir işlemci istiyorsanız minimum 18mb ön bellek işlemci almanız gerekir.